สปีชีส์หรือชนิดของมนุษย์

ในปัจจุบัน มีมนุษย์คงเหลืออยู่เพียงชนิดเดียว หรือเพียงสปีชีส์ (species) เดียวคือ โฮโม เซเปียนส์ (Homo sapiens) สปีชีส์ (Species) เป็นหน่วยพื้นฐาน ที่ใช้จัดหมวดหมู่ ของสิ่งมีชีวิต ประกอบด้วยประชากร ที่มีความสัมพันธ์กัน อย่างใกล้ชิดทางบรรพบุรุษ ไว้เป็นสปีชีส์เดียวกัน (ที่จริงต้อง รวมความสามารถ ในการเจริญพันธุ์ในกลุ่ม ไว้ด้วย แต่คงยาก ที่จะศึกษา จากซากฟอสซิล)

กลุ่มของหลายสปีชีส์ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน และมีความสัมพันธ์กัน รวมเรียกว่า สกุล หรือ จีนัส (Genus)

หลายๆจีนัส ที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน รวมกันเรียกว่า วงศ์ (Family)

หลายๆวงศ์ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน รวมกันเรียกว่า ลำดับ (Order)

หลายๆลำดับ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน รวมกันเรียกว่า ชั้น (Class)

หลายๆชั้น ที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน รวมกันเรียกว่า ไฟลัม (Phylum)

หลายๆไฟลัม ที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน รวมกันเรียกว่า อาณาจักร (Kingdom)

 การที่เราต้องแบ่งสิ่งมีชีวิต ออกเป็นกลุ่มๆแบบนี้ ก็เพื่อประโยชน์ในการศึกษา ป้องกันความสับสน เช่น เมื่อเรากล่าวถึง สปีชีส์ โฮโม เซเปียนส์ ก็จะเข้าใจตรงกันว่า หมายถึง มนุษย์ปัจจุบัน (Modern Human)

เมื่อเรากล่าวถึง ลักษณะซากฟอสซิล ของสิ่งมีชีวิต ในจีนัส โฮโม (Homo) ผู้ศึกษาก็จะเข้าใจเหมือนกันว่า คือ การศึกษา ลักษณะซากฟอสซิล ทุกสปีชีส์ ของสิ่งมีชีวิต ในจีนัสโฮโม (Homo)

เมื่อเรากล่าวถึง การศึกษาโฮมินิดส์ (Hominids) ผู้ศึกษาก็จะเข้าใจเหมือนกันว่า คือ การศึกษา สิ่งมีชีวิต ในวงศ์ โฮมินิดส์ (Hominids) ซึ่งหมายถึงสิ่งมีชีวิต ที่อยู่ในสายวิวัฒนาการ จากลิงใหญ่ (Ape) มาเป็นมนุษย์ ที่สามารถเดิน 2 ขา ได้โดยไม่ต้องใช้มือช่วยพยุง ประกอบด้วย 3 จีนัส คือ จีนัส โฮโม (Homo) , จีนัส ออสตราโลพิเธคคัส (Australophithecus) และ จีนัส อาร์ดิพิเธคัส (Ardipithecus)

มนุษย์ในปัจจุบัน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า โฮโม เซเปียนส์ (Homo Sapiens) คือเป็นชนิด หรือสปีชีส์ โฮโม เซเปียนส์ อยู่ในจีนัส โฮโม (Homo) ในวงศ์ โฮมินิดส์ (Hominids) ปัจจุบันสิ่งมีชีวิตในวงศ์โฮมินิดส์ คงเหลืออยู่เพียงสปีชีส์เดียวคือ โฮโม เซเปียนส์ หรือมนุษย์เราในปัจจุบัน สปีชีส์อื่นสูญพันธุ์ไปหมดแล้ว ได้แก่ พวกมนุษย์โบราณ ที่กลายมาเป็นซากฟอสซิล ให้พวกเราได้ศึกษา นั่นเอง

การแบ่งสิ่งมีชีวิต ออกเป็นหมวดหมู่ และ การเรียกชื่อสิ่งมีชีวิตแบบนี้ เพิ่งเริ่มนำมาใช้เมื่อ 200 กว่าปีมานี้เอง โดยนักวิทยาศาสตร์ ชาวสวีเดน ชื่อ คาโรลัส ลินเนียส (Carolus Linnaeus : 1707-1778)

ในปัจจุบัน การแบ่งสิ่งมีชีวิต ออกเป็นหมวดหมู่แบบนี้ นอกจากสิ่งมีชีวิต ในหมวดหมู่เดียวกัน จะมีความ ใกล้เคียงกัน ในรูปร่างลักษณะแล้ว ยังมีความ ใกล้เคียงกัน ในแบบแผนการเจริญเติบโต องค์ประกอบทางชีวเคมี สรีรวิทยา ของร่างกาย และสายการวิวัฒนาการอีกด้วย

จากการศึกษา การกระจายของมนุษย์ในอดีต พบว่ามนุษย์วานร พวก Australopihecus sp.อาศัยอยู่ในแถบเอธิโอเปีย ทนวาเนีย และเคนยา ซึ่งเป็นแถบตะวันออกของทวีปแอฟริกา ส่วนพวกมนุษย์ที่แท้จริงพวกแรกๆ คือ Homo habilis และ Homo erectus พบว่ามีการกระจายเป็นบริเวณกว้างกว่า กล่าวคือ พบทั้งในแถบตะวันออกและทางใต้ของทวีปแอฟริกา ยุโรป จีน และอินโดนีเซีย สำหรับมนุษย์นีแอนด์เดอร์ทัลนั้นพบซากดึกดำบรรพ์ค่อนข้างมากในทวีปยุโรปเมื่อศึกษาเปรียบเทียบกะโหลกของไพรเมตตั้งแต่ยุคแรกๆจนกระทั่งถึงมนุษย์ในยุคปัจจุบัน ก็พบว่ามีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างลักษณะต่างๆ หลายประการ เช่นรูปทรง ลักษณะขนาดและสัดส่วนต่างๆของกะโหลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งความยาว และขนาดของขากรรไกร ลักษณะของหน้าผาก และรูปแบบการ จัดเรียงตัวของฟัน เป็นต้น ซึ่งแสดงให้เห็นว่า สายวิวัฒนาการต่อเนื่องกันเป็นลำดับ

การศึกษาเรื่องราววิวัฒนาการของมนุษย์เป็นเวลายาวนานทำให้มนุษย์วิทยาอธิบายถึงความเกี่ยวโยงกันของบรรพบุรุษมนุษย์ในอดีตเป็นลำดับมาจนถึงปัจจุบันได้ โดยเชื่อกันว่าในช่วงเวลาประมาณ 15 ล้านปีมาแล้วนั้นมีการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกจนเกิดเป็นRamapithecusซึ่งเป็นมนุษย์วานรยุคแรกๆที่เป็นตัวเชื่อมโยงระหว่างไพรเมตกับบรรพบุรุษของมนุษย์ในเวลาต่อมามนุษย์วานรพวกนี้อาศัยอยู่ในที่โล่งแจ้งหรือตามชายป่า  กินพืช  ผัก  ผลไม้เป็นอาหารยังมีพฤติกรรมคล้ายลิงไม่มีหางอยู่มาก ต่อมาจึงวิวัฒนาการเป็นพวกAustralpithecus  ชนิดต่างๆซึ่งมีชีวิตอยู่ในช่วงประมาณ 5 ล้านปีมาแล้วมนุษย์วานรพวกนี้เริ่มเดินด้วยลำตัวที่ตั้งตรงได้ดีขึ้นช่วยให้มองเห็นผู้ล่าและเหยื่อได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังมีลักษณะโบราณอยู่คือมีขากรรไกรขนาดใหญ่ หน้าผากลาดไปด้านหลัง ขนาดสมองยังเล็กเมื่อเทียบกับใบหน้าขนาดใหญ่ พวกเขาสามารถล่าสัตว์กินเป็นอาหาร ซึ่งนับเป็นจุดหักเหสำคัญที่มนุษย์วานรเปลี่ยนแปลงจากการกินพืชผักมาเป็นกินเนื้อสัตว์ด้วย ต่อมาประมาณ 2 ล้านปีที่ผ่านมาจนถึงยุคของบรรพบุรุษของมนุษย์ คือ Homo habilsซึ่งรู้จักการตั้งถิ่นฐานมากขึ้นกว่าเดิม ในขณะที่เพศชายออกล่าอาหารเพศหญิงก็ดูแลลูกอ่อน รักษาผู้ได้รับบาดเจ็บ หรือออกหาผลไม้ มนุษย์ยุคนี้เริ่มมีความผูกพันต่อกันเป็นสังคม  เริ่มต้นที่มีการเลือกคู่ไม่สมสู่กันเหมือนไพรเมตชนิดอื่นๆ  เมื่อมาถึงยุคของ Homoerectus  ซึ่งถือว่าเป็นมนุษย์แรกเริ่มนั้น วิวัฒนาการขยองมนุษย์ก้าวไปมากขึ้น รู้จักการใช้ไฟ เพื่อสร้างความอบอุ่นให้แก่ร่างกาย เนื่องจากสภาพอากาศที่หนาวเย็นในยุคนั้นรู้จักการใช้หอกไม้ในการล่าสัตว์ใหญ่ๆเช่น กวาง ม้า รู้จักการหุงต้มอาหารให้สุก รู้จักการใช้หนังสัตว์ เป็นเครื่องนุ่งห่ม จนกระทั่งเมื่อ 3 แสนปีที่ผ่านมาจนถึงยุคของมนุษย์ยุคใหม่ คือ  Homo sapiens ซึ่งได้พัฒนารูปแบบสมองให้มีขนาดใหญ่ขึ้น แม้จะมีใบหน้าเล็กก็ตาม ส่วนของขากรรไกรสั้นลง หน้าผากเกือบตั้งตรง  ทำให้รูปโฉมใบหน้าเปลี่ยนไปจากเดิม นอกจากนี้ยังสามารถทรงตัว และเคลื่อนที่ด้วยขา 2 ขาในขณะที่ลำตัวตั้งตรงได้อย่างมีประสิทธิภาพ